De prijs van een cynische media
Kun je echt verandering brengen in de politiek als politicus? Het negatieve antwoord op deze vraag lag in Dit is M van tevoren al vast...
Goed nieuws! ‘Bijna alle politieke partijen gaan de verkiezingen in met minstens 40 procent vrouwen op de lijst, en velen ook minstens met 15 procent kandidaten van kleur.’ analyseerde Wilma Kieskamp in Trouw. Verder staan er ook veel nieuwkomers op de kieslijsten, waarbij de lijst van Bij1 de kroon spant op het gebied van diverse representatie. Deze verschuiving is deels op de conto te schrijven van organisaties als Stem Op een Vrouw, KZOP, Women’s March Youth for Climate en vele anderen die zich hebben laten horen voor een beter klimaatbeleid, voor gendergelijkheid en tegen racisme. Er staat veel op het spel voor de jongere generaties: een wooncrisis, amper vaste contracten, hoge studieschulden, een goed pensioen en dan de klimaatcrisis nog. We gaan het gevoel van urgentie en het idealisme van deze generatie nodig hebben om deze problemen op te lossen. Helaas staan veel mensen klaar om dit engagement af te doen door vermeende hypocrisie: ‘ja tegen klimaatverandering maar wel hamburgers eten en vliegen voor een tientje’.
Bij Dit is M kregen 4 jonge nieuwkomers op de Tweede Kamer kieslijsten van de VVD, CDA, PVDA en Groenlinks de kans om hun motivatie om juist nú de politiek in te gaan toe te lichten. Habtamu de Hoop (PvdA) en Harmen Krul (CDA) noemden wederkerigheid richting de samenleving die hen veel heeft gebracht, Queeny Rajkowski’s (VVD) familiegeschiedenis was vormend voor haar politieke motivatie en Senna Maatoug (GL) wilde niet alleen adviseren als beleidseconoom maar ook politiek meebepalen. Een deel van hen was al actief als gemeenteraadslid en allen zijn ze zeer gemotiveerd om het verschil te gaan maken op nationaal niveau.
Het zou voor de hand liggen om vervolgens te vragen naar de plannen en visies die deze ambitieuze jonge mensen hebben en hoe kiezers hierin betrokken kunnen worden. Helaas leek het alsof Margriet ze wel even wakker wilde schudden uit een naïeve, idealistische droom. Het gesprek bleef een beetje hangen in de gevaren van de fractiediscipline en de vraag of je nu echt wel wat kan veranderen in Den Haag. Na de vraag: ‘Draait Groenlinks niet te veel om meetups met Jesse Klaver?’ greep Maatoug in. (zie filmpje)
Ze hekelde de cynische ondertoon in de vragen van de presentatrice. Vervolgens hield ze een vurig pleidooi voor de taak van de politicus en een herwaardering voor het harde werk wat ze moeten verrichten. De kloof tussen politiek en de gewone mensen herkende ze ook uit haar eigen omgeving. Zo werd niemand heel enthousiast over haar verhalen over pensioensystemen. Toch is dit de functie van politici volgens Maatoug, zij moeten de verbinding maken tussen de abstracte wetten uit Den Haag en wat deze concreet voor de kiezer gaan betekenen. Veel problemen in het persoonlijke leven zoals slechte arbeidsbescherming of een flexibele huurmarkt zijn het gevolg van politiek beleid.
Deze verfrissende interventie bracht Margriet een beetje van haar stuk maar haar houding was onderdeel van een bredere tendens. De luie methode waarin het relletje van de week de discussie domineert heeft niets te maken met kritische journalistiek. De cynische kijk van veel talkshowpresentators, opiniemakers en journalisten is een luxe die de jongere generaties zich niet kunnen veroorloven. Er is toekomstperspectief nodig!
Door te blijven hameren op de kloof tussen politiek en burger belandt de media in een paradox. Ze profiteren zelf van de polarisatie met de kijkcijfers als leidraad. Het beeld heerst dat politiek handwerk en genuanceerde discussies niet leidt tot sexy tv. De incidenten overheersen en de debatten verlopen langs extreme voors en tegens. Hierdoor is de media zelf een bron van het dalende vertrouwen in de politiek. Enerzijds klagen ze over de ophef cultuur en de profileringsdrang van politici. Tegelijkertijd wordt wel de ineenstorting van Forum voor Democratie disproportioneel veel in beeld gebracht tot een speciaal ingelast journaal aan toe. De bevraging van de top van de ambtenarij en kabinet over de toeslagenaffaire wordt intussen uitgezonden NPO Politiek, wat niet eens in het basis tv-pakket zit. Mijn oproep is dat de media in aanloop naar de verkiezingen ook kritisch naar de eigen verantwoordelijkheid kijken. Door niet eindeloos bezig zijn met de ophef van de dag neem je de kijker en de issues waarmee zij te maken krijgen serieus. Geen discussies over campagne proefballonnen maar inhoudelijke thema’s programmeren met echte experts. Anders wordt de verfoeide kloof een voorspelling die vanzelf uitkomt.